21 NOVEMBER 2024
Sinterklaas is weer in het land. Maar wie is hij eigenlijk en wat vieren we op 5 december?
(Bron: Foto schoolplaten.com)
Nicolaas van Myra
Of Sint Nicolaas ( ookwel Sinterklaas of Goedheiligman genoemd) echt heeft bestaan is niet helemaal duidelijk. Historici vermoeden dat hij is gebaseerd op de bisschop Nicolaas van Myra, geboren in Patara in Lycië (nu: Turkije), Klein Azië, die leefde omstreeks de vierde eeuw na Christus. Vermoedelijk van 280 tot 342.
De oorsprong van de persoon Sinterklaas ligt dus in Turkije en zijn naam was dan ook vooral bekend in het oosten van Europa, zoals in Griekenland en Rusland, voordat hij naar Nederland kwam. Nicolaas was niet alleen de beschermer van kinderen, maar werd ook gezien als beschermer van de zeevaarder, waardoor hij bekendheid kreeg in de West-Europa.
Legendes
Vanaf zijn jonge jaren zou deze Nicolaas al wonderen hebben verricht. Als baby zou hij, vlak na zijn geboorte, twee uur staand in zijn badje hebben gebeden, nog voordat hij zich liet wassen door de vroedvrouw. En op vastendagen wilde hij niet drinken van zijn moeders borst.
Hij wekte drie scholieren tot leven, nadat zij vermoord waren door een herbergier. Een wonder dat hem het imago van kindervriend bezorgde.
Zo zou hij ook drie arme dochters cadeaus hebben geschonken, waardoor zij de mogelijk kregen te trouwen en voorkwam hij dat een kind zou verbranden, door het in een bad te plaatsen.
Elke legende wijst erop dat Sint Nicolaas kon worden beschouwd als de beschermer van kinderen.
Tevens zou hij tevens zeelieden van een orkaan hebben gered. Vandaar dat Sint Nicolaas de beschermheilige is van veel havensteden, waaronder Amsterdam.
De naamdag van de man die na zijn dood door de katholieke kerk heilig werd verklaard is 6 december. Het is de sterfdag van de heilige Nicolaas. Officieel werd op deze datum het Sinterklaasfeest gevierd.
( Bron: foto levende-sprookjes.nl )
Het Sinterklaasfeest
Sint Nicolaas veranderde geleidelijk in Sinterklaas, waarschijnlijk zo rond 1283, of in ieder geval is dit de eerste keer dat de naam wordt vermeld.
Al in de Middeleeuwen werd zijn naamdag gevierd. Er werden Sint Nicolaasfeesten en -markten en dergelijke gehouden, waarvan de meest oudste die is van december 1360 in Dordrecht, waar kinderen een dag vrij kregen om het feest te vieren.
Een van de bekendste tradities tijdens het Sinterklaasfeest is het zetten van de schoen. Dit gebeurt in Nederland al sinds de vijftiende eeuw, rond de naamdag van Sint Nicolaas. De volgende dag vinden de kinderen dan vaak snoepgoed in hun schoen (bijvoorbeeld pepernoten, speculaas, taaipoppen, chocoladeletters).
Aanvankelijk gebeurde het schoen zetten in de kerk, maar later werd de schoen ook thuis gezet. In Utrecht zouden kinderen vanaf 1427 hun schoen hebben gezet in de Sint Nicolaaskerk. Rijken gooiden er wat in en de opbrengst werd verdeeld onder de armen.
Tegenwoordig wordt op de dag voor de sterfdag van Sint Nicolaas pakjesavond gevierd (5 december). Dit is pas bekend na de Tweede Wereldoorlog, maar kan ook zijn gekomen doordat de crisis deze ruimte niet bood. Na het toenemen van de welvaart was er ook meer geld om cadeaus te geven. Volwassenen geven elkaar tijdens deze avond vaak surprises, trekken lootjes of doen een dobbelspel.
Een andere traditie is het zingen van Sinterklaasliederen. Vele liedjes zijn al jaren bekend en veranderen ook zelden.
Verbanning Sinterklaasfeest
Met de Reformatie komt er verandering in de verering van Sint Nicolaas en de viering van het Sinterklaasfeest. Nederland verandert van een grotendeels katholiek land in een protestants land. Dat lijkt slecht nieuws voor het Sinterklaasfeest: er komt een verbod op heiligenverering – en daarmee ook de viering van Sinterklaas. Ook in katholieke landen wordt Sint Nicolaas minder populair: het wordt alleen nog plaatselijk gevierd. In landen als Duitsland, Frankrijk en Engeland wordt het Sinterklaasfeest naar Kerstmis verplaatst en verandert Sinterklaas in de Weihnachtsmann, Père Noël, Father Christmas en Santa Claus.
Maar in tegenstelling tot de eerder genoemde landen ontstaat in het protestantse Nederland in twee eeuwen tijd een nationale Sinterklaastraditie. Als het feest in sommige steden wordt verboden, heeft dat meteen grote volkswoede tot gevolg. Het feest is simpelweg al te populair om helemaal te verbannen en wordt binnenshuis tot op de dag van vandaag nog steeds gevierd.
* Bronnen
Kunst-en-cultuur.info.nl
Historiek.net
npokennis.nl
Reacties
Reactie plaatsen